Preparat może być stosowany przez sportowców i osoby aktywne w wieku 50+.

Międzynarodowy Konkurs Wynalazków i Innowacji Eureka International Paris to wydarzenie, które promuje nowatorskie pomysły w nauce i przemyśle. Wydarzenie skierowane było do jednostek badawczych oraz firm, a zgłoszone wynalazki oceniali jurorzy reprezentujący zarówno naukę, jak i przemysł. Interdyscyplinarny zespół prof. Tomasza Sozańskiego prezentował wyniki badań i rozwiązania dotyczące wpływu liofilizatu z derenia jadalnego na łagodzenie niedotlenienia i poprawię funkcji układu sercowo-naczyniowego, u osób aktywnych fizycznie w wieku powyżej 55 lat.

Badania były prowadzone przez szeroki zespół naukowców z Wydziału Medycznego PWr i  wrocławskich uczelni - Uniwersytetu Medycznego i Uniwersytetu Przyrodniczego oraz Arboretum w Bolestraszycach i Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Dla sportowców amatorów po 50-tce

- Naszym celem było zbadanie i dostarczenie preparatu, który spowoduje korzystne zmiany u osób powyżej 55 roku życia poddanych długotrwałemu wysiłkowi fizycznemu – opowiada prof. Tomasz Sozański, farmakolog, kierownik Katedry Nauk Przedklinicznych Farmakologii i Diagnostyki Medycznej. - Do badań zaprosiliśmy sportowców amatorów w wieku 55 + uprawiających biegi długodystansowe, biorących udział w maratonach. Takie biegi są bardzo popularne. W naszym mieście co roku jest organizowany m.in. nocny półmaraton, w którym bierze udział wiele tysięcy osób w różnym wieku ,nawet 80-latkowie. Dlatego myślę, że nasze badania mogą zainteresować zarówno dużą grupę aktywnych fizycznie osób jak i firmy produkujące żywność funkcjonalną czy suplementy diety.

Pomysłodawcami badań są prof. Tomasz Sozański, pracujący w Katedrze Nauk Przedklinicznych, Farmakologii i Diagnostyki Medycznej, WMed, PWr oraz prof. Alicja Kucharska z Katedry Technologii Owoców, Warzyw i Nutraceutyków Roślinnych Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Badania były prowadzone w Katedrze Fizjologii i Patofizjologii UMW i koordynowane przez prof. Bartłomieja Palecznego z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu i prof. Tomasza Sozańskiego z naszego wydziału.

prof. Tomasz Sozański, farmakolog, specjalista radiologii i diagnostyki obrazowej

Owoce derenia i placebo

Każdy z badanych uczestniczył w dwóch 4-tygodniowych cyklach badań, przedzielonych 4-tygodniową przerwą, w czasie których otrzymywał odpowiednio w jednej z faz preparat z owoców derenia, a w drugiej placebo. Takie badania, choć znacznie trudniejsze i dłuższe od tradycyjnych badań równoległych, w których badany otrzymuje tylko jeden rodzaj suplementacji, eliminują wpływ różnic międzyosobniczych na wyniki i tym samym znacznie zwiększają szansę wykazania pozytywnych działań badanych substancji. - U osób biorących udział w naszych badaniach wykazaliśmy, że podawanie doustne liofilizatu z owoców derenia jadalnego przez 4 tygodnie, w porównaniu do grupy otrzymującej placebo, istotnie zmniejszyło wartości spoczynkowego, obwodowego oporu naczyniowego (SVR) oraz ciśnienia tętniczego krwi zmierzonych przed testem przejściowej hipoksji. Stwierdziliśmy także niewielkie zmniejszenie reakcji SVR na przejściowe warunki niedotlenienia – opisuje prof. Sozański.

Zjawisko hipoksji to stan, w którym narządy organizmu nie otrzymują tlenu w ilościach pokrywających zapotrzebowanie, co zmniejsza i ogranicza możliwości ich funkcjonowania, np. w czasie wysiłku fizycznego. Takie niedotlenienie działa niekorzystnie na cały organizm, przede wszystkim wpływa negatywnie na czynność mózgu oraz mięśnia sercowego. W efekcie może doprowadzić do stanów zagrażających zdrowiu, a nawet życiu, np. zawału mięśnia sercowego, udarów mózgu czy niedokrwienia siatkówki oka. Zmniejszenie obwodowego oporu naczyniowego (SVR) u osób aktywnych fizycznie i sportowców może zapobiegać wystąpieniu stanu hipoksji tkanek. Obniżenie SVR może zmniejszyć ryzyko oraz ograniczyć skutki niedokrwienia wielu narządów, w tym mięśni szkieletowych, najbardziej zaangażowanych w czasie wysiłku fizycznego. Może także potencjalnie poprawiać wyniki sportowe w dyscyplinach, w których dochodzi do istotnego wysiłku fizycznego.

Żelki dobre dla zdrowia

Wyniki badań zastrzeżono w zgłoszeniu patentowym. Zespół prof. Tomasza Sozańskiego przedstawił w Paryżu szerokie zastosowanie preparatu na bazie owoców derenia jadalnego – m.in. wiele stanów chorobowych, sport wysokościowy czy nurkowanie głębinowe oraz wiele jego zalet (pochodzenie naturalne, brak skutków ubocznych lub toksycznych).
- Zaproponowaliśmy także różne formy preparatów zawierających związki aktywne derenia, które mogą być wykorzystane w przemyśle spożywczym jako żywność funkcjonalna czyli np. żelki dereniowe, czy kisiel wzbogacony w liofilizat z owoców derenia – dodaje prof. Sozańki. - W przemyśle farmaceutycznym preparat może być stosowany jako suplement diety. Mogą to być kapsułki czy tabletki powlekane przygotowane na bazie ekstraktu z owoców derenia zawierającego około 11 razy więcej głównych substancji czynnych w porównaniu do liofilizatu.

Złoty medal zdobyty w Paryżu - jest drugim medalem dla prof. Tomasza Sozańskiego otrzymanym za badania dotyczące właściwości derenia. Wcześniejszy - Srebrny Medal - odebrał w 2012 roku na Międzynarodowych Targach Wynalazczości Badań Naukowych i Nowych Technik BRUSSELS INNOVA w Brukseli. Jego zespół zaprezentował wtedy temat dotyczący preparatu (ekstraktu) z derenia i jego wykorzystania w  zapobieganiu i leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego. 

Naukowcy zajmują się dereniem (prof. Sozański i prof. Kucharska) od ponad 20 lat i w ciągu tego okresu udało im się zainteresować tym surowcem wielu innych. Stworzyli interdyscyplinarny zespół specjalistów, który prowadzi badania właściwości biologicznych związków derenia in vivo i in vitro oraz badania technologiczne nad kierunkami wykorzystania tego surowca. Wyniki badań zostały opisane w ich wspólnych publikacjach. Wnoszą one do nauki nie tylko aspekt poznawczy, ale także mają zastosowanie aplikacyjne oraz są doceniane przez jury w międzynarodowych konkursach.

Ostatnio ten sam zespół badał standaryzowane ekstrakty z owoców aronii, borówki czernicy i jagody kamczackiej na grupie osób ze stwierdzoną starczowzrocznością, które na co dzień wykonują pracę biurową ( znowu była to grupa osób 50+). - Nasze badania oscylują wokół osób dojrzałych, których jest coraz więcej. W wielu krajach widać, że społeczeństwa starzeją się, ale osoby w wieku średnim i starszym są bardziej świadome – chcą nadal być aktywne fizycznie i chcą dbać o zdrowie. Dlatego w naszych eksperymentach i badaniach to właśnie tej grupie poświęcamy dużo uwagi. To słuszny kierunek – podkreśla prof.  Sozański.

Wielkie gratulacje dla prof. Tomasza Sozańskiego i całego zespołu badaczy!